Kỹ năng mềm có còn là "có càng tốt"?
Sinh viên mới ra trường bị nhà tuyển dụng từ chối vì thiếu kỹ năng sống, công chức đi làm cảm thấy mất cơ hội thăng tiến vì thiếu kỹ năng “mềm”, các sếp tạm gác công tác quản lý trở lại trường học để trau dồi kỹ năng “mềm”...
Có bao giờ bạn tự hỏi rằng: Tại sao mình luôn nỗ lực học tập nhưng không thể lọt vào top dẫn đầu lớp? Phải chăng tại mình không thông minh nhanh nhạy bằng họ? Có khi nào bạn phàn nàn về nhóm làm việc của mình, làm việc mất thời gian và nguyên nhân là do các thành viên trong nhóm chứ hoàn toàn không phải do bạn? Và giá như mình làm việc ở nhóm khác, hẳn mình sẽ làm việc tốt hơn? Có bao giờ bạn cảm thấy thời gian trôi qua quá nhanh và bạn hầu như chưa làm được gì cả?
Kỹ năng mềm bao gồm những kỹ năng nào?
Nếu bạn đang có những câu hỏi trên, bạn đang vấp phải những vấn đề về kỹ năng mềm. Kỹ năng mềm bao gồm nhiều loại kỹ năng kết hợp với nhau: cách giao tiếp, cách đàm phán, sự tác động, tính thuyết phục, giới thiệu, diễn thuyết, lãnh đạo, làm việc theo nhóm, thiết lập quan hệ, quản lý thời gian, thư giãn, vượt qua khủng hoảng, sáng tạo và đổi mới…
Thực tế cho thấy người thành đạt chỉ có 25% là do những kiến thức chuyên môn, 75% còn lại được quyết định bởi những kỹ năng mềm họ được trang bị. Thế nhưng chúng ta hầu như chưa đánh giá cao về tầm quan trọng của kỹ năng mềm.
Vì sao kỹ năng “mềm” ngày càng đóng vai trò quan trọng như vậy?
Để đạt yêu cầu tuyển dụng cho một công việc, một ứng viên phải thỏa mãn các kỹ năng “cứng” hay còn gọi là kỹ năng chuyên môn. Ví dụ, một kế toán trưởng chắc chắn phải thành thạo các nghiệp vụ như kiểm tra chứng từ, lập báo cáo thuế, quyết toán chi phí…; một chuyên viên IT phải sở hữu các kỹ năng vận hành hệ thống mạng, cài đặt các hệ điều hành, bảo trì phần cứng nội bộ v.v… Các kỹ năng này có thể được kiểm tra tại chỗ hoặc kiểm chứng bởi bằng cấp và quá trình đào tạo.
Tuy nhiên, có một loạt những kỹ năng khác khó đo lường hơn như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng thiết lập quan hệ xã hội, kỹ năng đàm phán xuyên văn hóa v.v… cũng đem lại những thành công cá nhân và giá trị đáng kể cho công ty mà ít chương trình giáo dục chính quy nào cung cấp cho người học. Ở bậc đại học, phần lớn sinh viên nỗ lực học vì điểm, chứ không phải vì kỹ năng. Một sinh viên được đánh giá “giỏi” khi điểm tổng kết từ 8,0 trở lên. Nhưng khi đi làm, nhà tuyển dụng không trả tiền để tìm kiếm bảng điểm đẹp, họ trả tiển cho các kỹ năng mang lại lợi ích thực hay gia tăng giá trị cho công ty.
Kỹ năng mềm gồm các kỹ năng nào?
Cách hiểu đơn giản nhất đó là các kỹ năng làm việc và tương tác với con người. Một cuộc khảo sát 461 lãnh đạo doanh nghiệp của Hiệp hội Quản trị Nhân sự Hoa Kỳ cho thấy, các nhà quản lý tập đoàn tuy khẳng định các kỹ năng “cứng” cơ bản vẫn giữ vai trò quan trọng, nhưng kỹ năng "mềm" ngày càng trở nên thiết yếu để dẫn đến thành công.
Báo cáo cũng chỉ ra lao động trẻ thiếu các kỹ năng làm việc như: Tính chuyên nghiệp và đạo đức công sở; kỹ năng giao tiếp nói và viết; kỹ năng hợp tác và làm việc nhóm; kỹ năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện. Tương đồng với nhận định trên, trong một hội nghị về kỹ năng mềm giữa Bộ Lao động Hoa Kỳ và nhóm doanh nghiệp Hoa Kỳ ưu tú năm 2007, nhóm doanh nghiệp này cũng xác định các kỹ năng cần thiết cho một lao động của thế kỷ XXI bao gồm:
- Kỹ năng thiết lập quan hệ xã hội
- Kỹ năng giao tiếp,
- Kỹ năng nhóm đội
- Kỹ năng giải quyết vấn đề
- Tư duy phản biện
- Sự hăng say công việc
- Tính chuyên nghiệp.
Ngoài những kỹ năng phổ biến trên, kỹ năng “mềm” còn bao hàm nhiều yếu tố khác:
Lei Han, chuyên gia cố vấn nghề nghiệp tốt nghiệp trường kinh doanh danh tiếng Wharton (Mỹ) thống kê có 28 kỹ năng “mềm” khác nhau. Challa Ram Phani, giáo sư môn Giao tiếp kinh doanh thuộc trường kinh doanh Sujana (Ấn Độ) công bố danh sách 60 kỹ năng “mềm” gây tranh cãi trong giới nhân sự và nghiên cứu kỹ năng.
Ngày càng nhiều các câu chuyện hài về sự thiếu hụt trầm trọng kỹ năng làm việc của các tân cử nhân. Đại loại diện váy ngắn giày thể thao đi phỏng vấn xin việc, nữ nhân viên mới lúng túng không biết xưng hô với sếp tổng là “chú” hay “anh”, sinh viên loại giỏi không thể tốc ký nổi một biên bản cuộc họp, hoặc thậm chí tranh lời sếp khi đang họp để “chứng tỏ năng lực và cá tính”…
Một chuyên gia Singapore của tập đoàn nhân sự hàng đầu thế giới Adecco từng nhận xét về thị trường lao động Việt Nam: “Người tìm việc với kinh nghiệm và bằng cấp đầy đủ thì nhiều, nhưng tìm một ứng viên kinh nghiệm và bằng cấp đầy đủ cộng với kỹ năng "mềm" tương xứng thì như tìm kim trong đống cỏ”. Tuy nhiên hiện nay, ngoài một số ít đại học cân nhắc lồng kỹ năng “mềm” vào chương trình chính khóa, phần lớn các chương trình đào tạo, đặc biệt các chương trình chính quy vẫn xem kỹ năng “mềm” như bộ môn ngoại đạo. Kết quả là các tân cử nhân, thậm chí tân thạc sĩ ngỡ ngàng khi đi xin việc và nhận phải cái lắc đầu từ nhà tuyển dụng.
Quan điểm về kỹ năng con người, đặc biệt trong lĩnh vực kinh doanh, quản trị, đã thay đổi đáng kể trong một thập niên qua. Nếu như trước đây, kỹ năng chuyên môn “cứng” được xem như điều tiên quyết còn kỹ năng “mềm” được đánh giá là “có càng tốt”, thì giờ đây mọi thứ đã xoay chuyển. Tầm quan trọng của kỹ năng “mềm” được đánh giá ngang bằng, thậm chí có phần vượt trội so với kỹ năng “cứng”, và đã đến lúc các chương trình đào tạo cần nhìn lại tầm quan trọng của kỹ năng “mềm” một cách nghiêm túc hơn.
Tham khảo 5 loại kỹ năng mềm cần có trước khi ra trường
1. Kỹ năng tổ chức
Đây là kỹ năng không thể thiếu đối với bất kỳ công việc nào. Nhà tuyển dụng luôn cần những người có khả năng giải quyết nhanh chóng một khối lượng lớn các công việc. Họ là những người làm việc một cách khoa học. Thể hiện như thế nào?
- Ăn mặc gọn gàng và chuyên nghiệp
- Luôn sẵn sàng các tài liệu cần thiết liên quan đến công việc. Đó có thể là: bút, giấy, bản sơ yếu lí lịch và một số tấm card của các doanh nghiệp. Tất nhiên, tuỳ vào vị trí tuyển dụng mà bạn có thể có những bước chuẩn bị phù hợp.
- Trước khi đi phỏng vấn, hãy tập trung mọi chiến lược. Chuẩn bị các câu hỏi phỏng vấn thông thường sẽ cho phép bạn tự tin và tiến hành phỏng vấn một cách suôn sẻ.
2. Kỹ năng ra quyết định
Không có ông chủ nào lại muốn tuyển một nhân viên chậm chạp, và sức ì quá lớn. Họ cần những nhân viên giỏi chứ không phải là một chú robot; họ cần những những người nói được và làm được; những người không bao giờ nói từ "không thể"; những người có khả năng giải quyết mọi công việc và bất chấp mọi khó khăn.
Sự thể hiện tốt nhất cho kỹ năng này là:
- Trước khi đi phỏng vấn, hãy chuẩn bị sẵn các câu chuyện về những công việc trước đây bạn đã làm và những quyết định cho từng bước đi để khắc phục những khó khăn đó. Hãy lấy chúng làm ví dụ để chứng minh năng lực của mình.
- Thông qua các câu trả lời, hãy cho nhà tuyển dụng thấy được những kinh nghiệm và những hiểu biết của bạn.
3. Kỹ năng giao tiếp
Nếu chưa giao tiếp thực tế với nhiều người, bạn sẽ không bao giờ có đủ tự tin khi đứng trước đám đông. Bởi kỹ năng giao tiếp được tổng hợp từ nhiều kỹ năng khác nhau, nó không chỉ đòi hỏi bạn phải có sự hiểu biết sâu rộng mà còn yêu cầu bạn phải có tính linh hoạt trong mọi tình huống và sự sáng tạo trong công việc. Điều này giải thích tại sao phần lớn nhà tuyển dụng lại cần tuyển những ứng cử viên có khả năng giao tiếp tốt, đặc biệt là khả năng diễn thuyết trước đám đông.
4. Kỹ năng làm việc theo nhóm
Yêu cầu của kỹ năng làm việc theo nhóm là phải biết lắng nghe ý kiến của người khác, làm việc có tính xây dựng, không ỉ lại hay dựa dẫm vào người khác.Ngày nay, hầu hết các công ty đều cần những nhân viên vừa có thể làm việc độc lập lại vừa có thể làm việc theo nhóm. Bởi các ông chủ đều nghĩ rằng họ sẽ không chỉ làm tốt công việc của mình mà còn nỗ lực có hiệu quả với các công việc của nhóm.
5. Kỹ năng giải quyết nhiều loại công việc
Tiết kiệm thời gian, giảm nguồn nhân lực luôn là mục tiêu hướng tới của các doanh nghiệp. Vì thế, nhà tuyển dụng luôn cần những người có khả năng làm được nhiều loại công việc. Trong trường hợp này, họ sẽ là người "hai trong một", nghĩa là một người có thể làm được nhiều việc khác nhau mà lẽ ra phải cần đến hai nhân viên. Theo đó, các ông chủ sẽ trả tiền công theo giờ làm việc. Biểu hiện như thế nào?
- Chủ động trong công việc và tiên phong nhận nhiệm vụ công tác là hình thức giúp bạn nổi bật hơn trong toàn đội và có khả năng mau thăng tiến trong tương lai.
– Bạn nên thể hiện trách nhiệm và nhiệt tình với công việc của bạn, nên bắt đầu bằng việc hoàn thành các công việc được giao mà không cần nhắc nhở thường xuyên từ người giám sát của bạn.
- Làm nhiệm vụ mà không bị người khác hỏi.
– Không nề hà trong công việc, thấy việc gì cần phải thực hiện thì thực hiện ngay. Nếu một đồng nghiệp có một dự án lớn và bạn có thời gian thì hãy tình nguyện giúp đỡ.
Kết luận:
Ở Việt Nam, các kỹ năng mềm chưa được đưa vào chương trình học chính khóa trong hệ thống giáo dục. Rất nhiều có giả định “người ta biết thì người ta sẽ làm được”. Thực tế, từ biết đến hiểu là một khoảng cách rất xa, và từ hiểu đến làm việc chuyên nghiệp với năng suất cao là một khoảng cách còn xa hơn nữa. Và kỹ năng mềm mãi là quá trình học tập và rèn luyện không bao giờ đủ cho tất cả những ai mang khát vọng thành công. Không bao giờ quá sớm khi học kỹ năng mềm... Tham khảo thêm nhiều bài học hay về kỹ năng sống trên kenhtuyensinh hàng ngày nhé!
Theo Academy.vn
Bài viết theo chủ đề: kỹ năng sống, học kỹ năng mềm, kỹ năng giao tiếp, sinh viên, đào tạo kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc và tương tác, kỹ năng của con người
