Đề thi, gợi ý đáp án môn Ngữ Văn kỳ thi tuyển sinh lớp 10 Hà Nội

Sáng 17.7, hơn 89.000 thí sinh tại Hà Nội đã tiến hành làm bài thi tuyển sinh lớp 10 công lập. Môn thi đầu tiên là môn Ngữ Văn, thời gian làm bài 120 phút.

> Học sinh tại Hà Nội bắt đầu kỳ thi tuyển sinh lớp 10 công lập

> Những mốc thời gian quan trọng trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại Hà Nội

Đề thi, gợi ý đáp án môn Ngữ Văn kỳ thi tuyển sinh lớp 10 Hà Nội - Ảnh 1

Đề thi môn Ngữ Văn trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2020 tại Hà Nội

Gợi ý đáp án môn Ngữ Văn tuyển sinh 10 tại Hà Nội

Phần I

Câu 1:

Bài thơ ra đời vào năm 1976 - một năm sau khi đất nước thống nhất, lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành. Viễn Phương ra miền Bắc, vào lăng viếng Bác. Bài thơ in trong tập "Như mây mùa xuân".

Câu 2:

- Hình ảnh thực: "Mặt trời đi qua trên lăng".

- Hình ảnh ẩn dụ: "Mặt trời trong lăng rất đỏ".

- Tác dụng:

+ Gợi những liên tưởng và suy ngẫm sâu xa.

+ Nhấn mạnh tầm vóc và công lao to lớn, vĩ đại của Hồ Chủ tịch dành cho dân tộc.

+ Thể hiện sự yêu quý, kính trọng, biết ơn của tác giả dành cho Bác Hồ.

Câu 3:

Về hình thức

- Đoạn văn đảm bảo dung lượng: 12 câu.

- Hình thức lập luận: diễn dịch.

- Đoạn văn không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, chính tả, ngữ pháp.

- Thực hiện đủ yêu cầu Tiếng Việt trong bài viết: Có sử dụng phép nối và câu chứa thành phần biệt lập tình thái (gạch dưới, chú thích rõ từ ngữ dùng làm phép nối và thành phần biệt lập).

Về nội dung

a. Xác định vấn đề cần nghị luận: Cảm xúc và suy nghĩ của tác giả thể hiện ở khổ thơ thứ ba của bài Viếng lăng Bác.

b. Triển khai vấn đề:

- Niềm xúc động của nhà thơ khi đứng trước di hài của Bác:

+ Biện pháp tu từ nói giảm nói tránh vừa làm vợi bớt đau thương vừa gợi hình ảnh Bác thanh thản trong giấc ngủ ngàn thu.

+ Hình ảnh "vầng trăng" dịu hiền gợi liên tưởng đến tâm hồn cao đẹp, sáng trong của Bác vừa gợi đến những vần thơ tràn ngập ánh trăng của Bác.

- Những suy nghĩ sâu sắc của nhà thơ về sự cao cả, vĩ đại của Bác:

+ Trời xanh" là hình ảnh ẩn dụ gợi suy ngẫm về sự cao cả, vĩ đại của Bác. Bác vẫn còn mãi với non sông đất nước.

+ Cấu trúc đối lập "vẫn biết... mà sao" và câu cảm thán diễn tả nỗi đau vô hạn của của tác giả khi đứng trước di hài của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Câu 4:

Một văn bản khác trong chương trình Ngữ văn THCS cũng viết về Bác Hồ: "Đêm nay Bác không ngủ" (Minh Huệ) hay "Phong cách Hồ Chí Minh" (Lê Anh Trà) hoặc "Đức tính giản dị của Bác Hồ" (Phạm Văn Đồng).

Phần II

Câu 1:

Phương thức biểu đạt chính của đoạn văn: Tự sự.

Câu 2:

Câu nói: "Thưa thầy, với thầy con vẫn là đứa họ trò cũ. Con có được những thành công hôm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào..." thể hiện vị danh tướng là một người:

- Biết giữ đúng "đạo học trò", biết tôn trọng và đề cao vai trò của người thầy.

- Là người biết sống ân nghĩa, luôn ghi nhớ và biết ơn công lao dạy dỗ của thầy.

- Là một người khiêm tốn, có nhân cách cao đẹp, dù ở địa vị cao vẫn luôn tôn trọng thầy, coi trọng mối quan hệ, tình nghĩa thầy trò hơn quan hệ xã hội.

Câu 3:

Về hình thức

Bài viết có dung lượng khoảng 2/3 trang giấy, đảm bảo đúng cấu trúc ngữ pháp, ngôn ngữ diễn đạt trong sáng, dễ hiểu, không mắc lỗi chính tả, khuyến khích bài viết có những sáng tạo riêng.

Về nội dung

a. Xác định vấn đề cần nghị luận: Vai trò của cách ứng xử trong việc thể hiện nhân cách của mỗi con người.

b. Triển khai vấn đề

Giải thích

- Cách ứng xử: Cách con người phản ứng lại trước sự tác động của môi trường xung quanh; thể hiện ở hành động, thái độ, cử chỉ, lời nói... đối với cá nhân, tập thể và môi trường tự nhiên.

- Nhân cách: Tư cách và phẩm chất con người.

Ý nghĩa cả câu nói: Vai trò của cách ứng xử trong việc thể hiện nhân cách của mỗi con người.

Bàn luận

- Cách ứng xử biểu hiện nhân cách của mỗi con người.

+ Thông qua cách ứng xử, mỗi người tự bộc lộ "chân dung" bên ngoài lẫn đời sống nội tâm bên trong.

+ Nhờ vào cách ứng xử, mọi người sẽ hiểu ta là ai và là người như thế nào. Từ đó có nhận định, đánh giá chân thực về mỗi con người.

Mở rộng vấn đề

- Cách ứng xử giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống, là nền tảng để tạo nên văn hóa ứng xử của một xã hội văn minh, tiến bộ.

- Cách ứng xử là cái bên ngoài, dễ nhận thấy; nhân cách là cái bên trong, không dễ xem xét, đánh giá. Do vậy, không thể đánh giá một con người chỉ thông qua cách ứng xử trong một hoàn cảnh nhất định; cần có cái nhìn toàn diện, khách quan.

Bài học nhận thức và hành động

- Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của cách ứng xử.

- Điều chỉnh hành vi, thái độ của bản thân trong mối quan hệ với mọi người xung quanh.

Gợi ý đáp án được thực hiện bởi đội ngũ giáo viên hệ thống giáo dục HOCMAI.

Đối với kỳ thi tuyển sinh năm 2019, Sở GD&ĐT Hà Nội công bố các môn thi kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập gồm thi 4 bài thi độc lập gồm: Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và Lịch sử.

Tuy nhiên, trong năm 2020, TP. Hà Nội đã có thay đổi đáng kể phương án tuyển sinh, do ảnh hưởng từ dịch bệnh Covid-19. Theo đó, thí sinh sẽ không còn thi bốn môn theo kế hoạch đã công bố, mà chỉ làm ba bài thi độc lập bao gồm: Toán, Ngữ Văn và Ngoại ngữ. Đề thi của ba môn bao gồm các câu hỏi theo chuẩn kiến thức, kỹ năng thuộc chương trình THCS hiện hành, được giảm tải theo hướng dẫn của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo. Nhìn chung, nội dung của đề thi chủ yếu nằm trong chương trình lớp 9.

Đề thi, gợi ý đáp án môn Ngữ Văn kỳ thi tuyển sinh lớp 10 Hà Nội - Ảnh 2